Duygularımız Nelerden Etkilenir?
- 28-02-2018
- KATEGORİ Ziyaeddin Halid İpek
- YAZAR Sema Maraşlı
Daha önceden yaptığım kısa bir çalışmam vardı. Çalışmamın kenarda durmasını istemediğim ve aynı zamanda işe yarayabileceğini düşündüğüm için tekrar ele alıp değerlendirdim. Biraz güncelleyerek okuyuculara sunmak istedim. Buyrun ☺
Duyguların aslında temel olarak pek çok kaynağı vardır. Öncelikle şunun altını çizmek gerekir ki duygular sadece psikolojik soyut kavramlar değildir. Onlar aynı zamanda biyolojiktir. Yani biyolojinizi etkileyen faktörlerin bir kısmı duygularınızı da etkiler. Bunun için egzersiz, yaş ve uyku gibi faktörler duygularımız ve duygu durumlarımıza etki eden önemli kaynaklardır. Duygularımıza etki eden kaynaklar şöyle sıralanabilir:
Kişilik: Kişiliğimiz genel olarak duygu ve duygu durumumuzu etkiler. Yapılan araştırmalarda kişilik yapıları farklılık gösteren bireylerin duyguyu hissetme derecelerinin de farklı olduğu gözükmüştür. Yani bir kişinin olumlu ve olumsuz duyguları hissetme derecesi başka kişilere göre daha fazla olabilir. Doğuştan gelen kişilikleri sebebiyle kimi duyguları daha yoğun yaşayan kişiler olabilir.
Haftanın günleri ve günün saatleri: Pazartesi sendromu hayatımıza resmi bir düzen geldiğinden beri olan bir terimdir. Okulun veya işin belli bir aradan sonra yeniden başladığı bir gün olduğu için o gün mutsuz ve sıkıntılı olarak addedilir. Amerika’da yapılan araştırmada hafta başında olumsuz duygu durumu en üst seviyede görülmüştür. Araştırmaya göre hafta başı kişilerin genel olarak olumsuz duygu durumlarda bulunduğu bir zaman olarak görülmüştür. Hafta sonuna doğru gelindikçe olumsuz duygu durumu daha azalır ve olumlu bir ruh haline bürünülür.
Gün içindeki duygu durumumuzda değişiklik gösterir. Günün ortasına doğru olumlu duygu durumumuzun yükseldiği gözlemlenmiştir. Yani bu da genel olarak sabah yeni uyanmış veya akşam uykulu olan halimizdense öğlen dinç olduğumuz vakitte daha mutlu olduğumuzun göstergesidir. Yani gün içinde değişen mutluluğumuz birazda uyku ve uyku düzenimizle alakalıdır.
Hava Durumu: Hava durumunun kişilerin duygu durumları üzerine etkisi olduğunu ve etkisi olmadığını savunan iki farklı görüş bulunmaktadır. Kimi araştırmalara göre hava durumunun (eğer kasırga gibi bir şey yoksa) duygularınız üstünde çok az bir etkisi vardır. Muhtemelen iklimine alıştığınız ve sevdiğiniz bir yerden ayrılıp sevmediğiniz bir yere gitmeniz, oradaki hava konusunda kötü hissetmeniz hakkında aldatıcı bir bağ oluşturur. Bunun aksine hava durumunun ve dışarıda geçirilen vaktin kişilerin duygu durumuna etki ettiğini savunan araştırmalarda mevcuttur. Bunların yanında hava durumunun bireylerin kişilik yapısına göre duygu durumuna etki ettiği sonucuna ulaşan çalışmalarda vardır.
Stres: Stres, olağanüstü talepler, baskılar veya fırsatlardan dolayı bireyde oluşan gerilim durumudur. Yetiştirmeniz gereken ödevler, okulda yapmanız gereken işler, işe geç kalıp azar işitmek gibi çalıştığınız ortamda karşılaştığınız stres içeren durumlar hislerinizi olumsuz etkiler. Az derecede ki stres beyinde uyarım sağladığı için işleri yapmanızda size yardımcı olur. Bunun yanında fazla stres ise insan ve yapılacak işler için zararlıdır. Bu nedenle küçük işlerin birikerek büyük stres oluşturması kişilerin çalışma düzenini olumsuz etkiler ve kişilerde bıkkınlık görülmesine sebep olabilir.
Sosyal Aktiviteler: Sosyal aktiviteler genellikle kişilerdeki olumlu duygu durumunu artırır ve kişiyi daha mutlu bir hale getirir. Amerikan psikoloji derneğinden Isen’in (2003) yaptığı araştırmaya göre hem iyi hissettiğimizde sosyal aktivitelerde bulunuruz hem de sosyal aktivite yaptığımız için iyi hissederiz. Sosyal aktivitenin türü duygu durumumuza farklı etki eder. Yapılan araştırmaya göre arkadaşlarınızla yaptığınız yürüyüş, futbol oynamak, bir yerde oturup bir şeyler yemek veya içmek gibi şeyler; beraber TV izlemek, sinema izlemek veya konferansa katılmaya nazaran kişilerin olumlu duygu durumunu daha fazla etkilemektedir.
Uyku: ABD’li yetişkin insanlar bir önceki nesle göre daha az uyuduğuklarını ifade etmektedir. Türkiye’de ise tam aksi önceki nesiller kendilerinden sonra gelenlerin daha fazla uyuduğunu belirtirler. Uykusuzluk hali duygularımızı etkiler. Üniversite öğrencileri üzerinde yapılan bir araştırmada az uyuyan öğrencilerin daha çok yorgunluk ve endişe hissettikleri ve duygularını kontrol etmekte zorlandıkları belirtilmiştir. Yapılan başka bir araştırmaya göre az uyku iş memnuniyetini azaltmakta, kişileri daha alıngan hale getirmektedir.
Egzersiz: İnsanın biyolojik yapısına bakıldığında muhtemelen insanın bütün gün sadece ofiste veya iş yerinde oturmak için yaratılmadığı açıktır. Sağlıklı bir yaşam belli bir hareket ve emek gerektirir. Bu sebepten egzersizler önemlidir. Yapılan araştırmalara göre düzenli yapılan egzersizin insanların daha iyi hissetmesine yardımcı olduğu araştırmalarla gözlemlenmiştir. Egzersizin depresyonda olan kişilere normal olan kişilerden daha fazladır. Yani depresyona giren kişilerin egzersiz yapması onların depresyondan çıkması için
Yaş: Yaş ilerledikçe duygularımız körelir mi? Daha mı mutsuz hissederiz? Genellikle gençlerin daha coşkulu ve duyguları daha yoğun yaşadığı ve daha pozitif olduğu düşünülür; ama bu bir yanılgıdır. 18-94 yaşları arasındaki kişilerle yapılan bir araştırmaya göre bireyler yaşlandıkça olumsuz duygu durumların ortaya çıkma olasılığı azalır ve yaşlı kişilerin olumlu duygu durumları daha uzun sürmekte ve olumsuz duygu durumları gençlere göre daha kısa sürmektedir.
Bu kaynaklara baktığımızda duygularımızı etkileyen pek çok değişken olduğu görülmektedir. Bu etmenlere dikkat edilerek duygu ve duygu durumlarını yönlendirebilmemiz ya da başkalarının duygu halini daha iyi anlayabilmemiz ve anlayış gösterebilmemiz mümkündür.
İnsanlar kimi zaman biyolojik etmenleri arka plana atarak kendilerini sadece psikolojik olarak kötü hissettiğini zannedebiliyor ancak bazen biyolojik sinyaller dikkate alınmadığı için kolayca atlatılabilecek bir sıkıntı kişinin kafasında büyüyebiliyor. Kendinizi mutsuz hissediyorsanız belki vücudunuz size bir sinyal veriyor olabilir. Bunlara dikkat ederek kimi duygusal sıkıntılarınızı kolayca atlatabilirsiniz.
Duyguların aslında temel olarak pek çok kaynağı vardır. Öncelikle şunun altını çizmek gerekir ki duygular sadece psikolojik soyut kavramlar değildir. Onlar aynı zamanda biyolojiktir. Yani biyolojinizi etkileyen faktörlerin bir kısmı duygularınızı da etkiler. Bunun için egzersiz, yaş ve uyku gibi faktörler duygularımız ve duygu durumlarımıza etki eden önemli kaynaklardır. Duygularımıza etki eden kaynaklar şöyle sıralanabilir:Kişilik: Kişiliğimiz genel olarak duygu ve duygu durumumuzu etkiler. Yapılan araştırmalarda kişilik yapıları farklılık gösteren bireylerin duyguyu hissetme derecelerinin de farklı olduğu gözükmüştür. Yani bir kişinin olumlu ve olumsuz duyguları hissetme derecesi başka kişilere göre daha fazla olabilir. Doğuştan gelen kişilikleri sebebiyle kimi duyguları daha yoğun yaşayan kişiler olabilir.
Haftanın günleri ve günün saatleri: Pazartesi sendromu hayatımıza resmi bir düzen geldiğinden beri olan bir terimdir. Okulun veya işin belli bir aradan sonra yeniden başladığı bir gün olduğu için o gün mutsuz ve sıkıntılı olarak addedilir. Amerika’da yapılan araştırmada hafta başında olumsuz duygu durumu en üst seviyede görülmüştür. Araştırmaya göre hafta başı kişilerin genel olarak olumsuz duygu durumlarda bulunduğu bir zaman olarak görülmüştür. Hafta sonuna doğru gelindikçe olumsuz duygu durumu daha azalır ve olumlu bir ruh haline bürünülür.
Gün içindeki duygu durumumuzda değişiklik gösterir. Günün ortasına doğru olumlu duygu durumumuzun yükseldiği gözlemlenmiştir. Yani bu da genel olarak sabah yeni uyanmış veya akşam uykulu olan halimizdense öğlen dinç olduğumuz vakitte daha mutlu olduğumuzun göstergesidir. Yani gün içinde değişen mutluluğumuz birazda uyku ve uyku düzenimizle alakalıdır.
Hava Durumu: Hava durumunun kişilerin duygu durumları üzerine etkisi olduğunu ve etkisi olmadığını savunan iki farklı görüş bulunmaktadır. Kimi araştırmalara göre hava durumunun (eğer kasırga gibi bir şey yoksa) duygularınız üstünde çok az bir etkisi vardır. Muhtemelen iklimine alıştığınız ve sevdiğiniz bir yerden ayrılıp sevmediğiniz bir yere gitmeniz, oradaki hava konusunda kötü hissetmeniz hakkında aldatıcı bir bağ oluşturur. Bunun aksine hava durumunun ve dışarıda geçirilen vaktin kişilerin duygu durumuna etki ettiğini savunan araştırmalarda mevcuttur. Bunların yanında hava durumunun bireylerin kişilik yapısına göre duygu durumuna etki ettiği sonucuna ulaşan çalışmalarda vardır.
Stres: Stres, olağanüstü talepler, baskılar veya fırsatlardan dolayı bireyde oluşan gerilim durumudur. Yetiştirmeniz gereken ödevler, okulda yapmanız gereken işler, işe geç kalıp azar işitmek gibi çalıştığınız ortamda karşılaştığınız stres içeren durumlar hislerinizi olumsuz etkiler. Az derecede ki stres beyinde uyarım sağladığı için işleri yapmanızda size yardımcı olur. Bunun yanında fazla stres ise insan ve yapılacak işler için zararlıdır. Bu nedenle küçük işlerin birikerek büyük stres oluşturması kişilerin çalışma düzenini olumsuz etkiler ve kişilerde bıkkınlık görülmesine sebep olabilir.
Sosyal Aktiviteler: Sosyal aktiviteler genellikle kişilerdeki olumlu duygu durumunu artırır ve kişiyi daha mutlu bir hale getirir. Amerikan psikoloji derneğinden Isen’in (2003) yaptığı araştırmaya göre hem iyi hissettiğimizde sosyal aktivitelerde bulunuruz hem de sosyal aktivite yaptığımız için iyi hissederiz. Sosyal aktivitenin türü duygu durumumuza farklı etki eder. Yapılan araştırmaya göre arkadaşlarınızla yaptığınız yürüyüş, futbol oynamak, bir yerde oturup bir şeyler yemek veya içmek gibi şeyler; beraber TV izlemek, sinema izlemek veya konferansa katılmaya nazaran kişilerin olumlu duygu durumunu daha fazla etkilemektedir.
Uyku: ABD’li yetişkin insanlar bir önceki nesle göre daha az uyuduğuklarını ifade etmektedir. Türkiye’de ise tam aksi önceki nesiller kendilerinden sonra gelenlerin daha fazla uyuduğunu belirtirler. Uykusuzluk hali duygularımızı etkiler. Üniversite öğrencileri üzerinde yapılan bir araştırmada az uyuyan öğrencilerin daha çok yorgunluk ve endişe hissettikleri ve duygularını kontrol etmekte zorlandıkları belirtilmiştir. Yapılan başka bir araştırmaya göre az uyku iş memnuniyetini azaltmakta, kişileri daha alıngan hale getirmektedir.
Egzersiz: İnsanın biyolojik yapısına bakıldığında muhtemelen insanın bütün gün sadece ofiste veya iş yerinde oturmak için yaratılmadığı açıktır. Sağlıklı bir yaşam belli bir hareket ve emek gerektirir. Bu sebepten egzersizler önemlidir. Yapılan araştırmalara göre düzenli yapılan egzersizin insanların daha iyi hissetmesine yardımcı olduğu araştırmalarla gözlemlenmiştir. Egzersizin depresyonda olan kişilere normal olan kişilerden daha fazladır. Yani depresyona giren kişilerin egzersiz yapması onların depresyondan çıkması için
Yaş: Yaş ilerledikçe duygularımız körelir mi? Daha mı mutsuz hissederiz? Genellikle gençlerin daha coşkulu ve duyguları daha yoğun yaşadığı ve daha pozitif olduğu düşünülür; ama bu bir yanılgıdır. 18-94 yaşları arasındaki kişilerle yapılan bir araştırmaya göre bireyler yaşlandıkça olumsuz duygu durumların ortaya çıkma olasılığı azalır ve yaşlı kişilerin olumlu duygu durumları daha uzun sürmekte ve olumsuz duygu durumları gençlere göre daha kısa sürmektedir.
Bu kaynaklara baktığımızda duygularımızı etkileyen pek çok değişken olduğu görülmektedir. Bu etmenlere dikkat edilerek duygu ve duygu durumlarını yönlendirebilmemiz ya da başkalarının duygu halini daha iyi anlayabilmemiz ve anlayış gösterebilmemiz mümkündür.
İnsanlar kimi zaman biyolojik etmenleri arka plana atarak kendilerini sadece psikolojik olarak kötü hissettiğini zannedebiliyor ancak bazen biyolojik sinyaller dikkate alınmadığı için kolayca atlatılabilecek bir sıkıntı kişinin kafasında büyüyebiliyor. Kendinizi mutsuz hissediyorsanız belki vücudunuz size bir sinyal veriyor olabilir. Bunlara dikkat ederek kimi duygusal sıkıntılarınızı kolayca atlatabilirsiniz.
0 Yorum Yorum Yaz